APLlKASI VENIR BULUH DAN POTENSI DALAM PENGHASILAN PERABOT MELALUI PROSES ACUAN

APLlKASI VENIR BULUH DAN POTENSI DALAM PENGHASILAN PERABOT MELALUI PROSES ACUAN Abdul Ghafur Bin Abdul Hamid Sarjana Seni 2012

PuS:lf Khiumal Mukiumal AkauCnllh U IVERSITI MALAYSIA SARAW. APLlKASI VENIR BULUH DAN POTENSI DALAM PENGHASILAN PERABOT MELALUI PROSES ACUAN. ABDUL GHAFUR ABDUL HAMID Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Satjana Seni ( Seni Reka Perindustrian ) Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif UNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK

2011 Projek bertajuk "Aplikasi Venir Buluh dan Potensi Dalam Penghasilan Perabot Melalui Proses Acuan" telah disediakan oleh Abdul Ghafur Abdul Hamid dan telah diserahkan kepada Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah SaIjana Seni ( Seni Reka Perindustrian ). Diterima untuk diperiksa oleh: ( Prof. Dr. Hj. Khairul Aidil Azlin Abd. Rahman) Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif, Universiti Malaysia Sarawak. Tarikh: ~~~~~~~~~

PENGAKUAN Saya mengaku bahawa tiada bahagian daripada penyelidikan dalam disertasi ini telah digunakan sebagai bahan sokongan untuk sesuatu ijazah atau kelulusan sarna ada kepada universiti ini atau institut pengajian tinggi yang lain kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah dijelaskan sumbernya. Tandatangan.... Nama Penulis : Abdul Ghafur Abdul Hamid Tarikh : September 2012

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK JUDUL: Saya BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS / LAPORAN APLIKASI VANIER BULUH DAN POTENSI DALAM PENGHASILAN PERABOT MELALUI PROSES ACUAN. SESI PENGAJIAN: 2009/2012 ABDUL GHAFUR ABDUL HAMID Mengaku membenarkan tesis / Laporan * ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: 1. TesislLaporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak. 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan. 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan tesis / laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengajian tinggi. 5. *Sila tandakan [1] D SULIT (mengandungi maklumat yang berdaijah keselamatan atau kepentingan seperti termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972) D TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi / badan di mana penyelidikan dijalankan) D TIDAK TERHAD Disahkan Tandatangan Penulis Tandatangan Penyelia Alamat tetap Kampung Lubuk Paku, 26500 Maran, Pahang. Tarikh: Tarikh: Jika Tesis/Laporan ini SULIT atau TERHAD, sila Iampirkan surat daripada pihak berkuasa I organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis Ilaporan ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD.

Penghargaan Setinggi-tinggi penghargaan kepada penyelia saya, Prof Dr. Hj Khairul Aidil Azlin Abd Rahman dan Puan Faridah Shaari atas bimbingan dan tunjuk ajar yang dicurahkan selama proses penyelidikan ini dijalankan. Saya juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua pensyarah di Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif atas sumbangan idea serta pandangan mereka dalam memantapkan lagi kajian saya. Terima kasih juga atas kejjasama yang diberikan oleh pihak Sarawak Forestry, iaitu Dr Alik Duju kerana sudi berkongsi ilmu serta memberi tunjuk ajar dan membenarkan saya menggunakan fasiliti di Sarawak Forestry. Tidak lupa juga pihak Sabah Forestry dan FRIM atas tunjuk ajar dan berkongsi maklumat kepada saya. Akhir sekali, terima kasih juga kepada pihak ZAMALAH Universiti Malaysia Sarawak kerana menaja pengajian saya dan membolehkan saya melaksanakan kajian ini. Tidak lupa juga kepada kedua ibu bapa serta rakan-rakan yang sentiasa memberi sokongan dan galakan kepada saya. Sekian terima kasih. I

Abstrak Buluh merupakan tumbuhan yang mempunyai hubung kait dengan kehidupan serta kebudayaan manusia terutamanya penduduk di Malaysia. Sumber buluh di Borneo kebanyakannya terdapat di kawasan hutan yang tidak diterokai seperti Tambunan, Keningau dan Ranau kira-kira 3200 hektar. Sifat fizikal venir daripada bahagian dalaman buluh adalah kalis air, nipis serta mudah untuk dibentuk. Proses penghasilan venir daripada buluh mengunakan kaedah tradisional oleh masyarakat Bidayuh yang dikenali sebagai Berapak untuk dijadikan sebagai produk kraf yang berukuran antara 12 inci lebar dan 30 inci panjang. Hasil untuk perkembangan bahan mendapati bahawa venir daripada bahagian dalaman buluh boleh dijadikan sebagai papan laminasi buluh serta perabot yang berasaskan acuan. Penyelidikan ini lebih tertumpu pada mengkaji sifat fizikal bahan iaitu Mampatan selari ira, Lentur statik dan Ricih menggunakan kaedah BS 373: 1957 serta membentukkan bahan menggunakan kaedah melekatkan venir bersama kertas bagi mendapatkan saiz yang sesuai untuk dimasukkan ke dalam mesin acuan (Compress Machine). Hasil dapatan menunjukkan venir daripada buluh dapat dilekatkan bersama kertas serta dibentukkan dengan sempurna untuk dijadikan sebagai nilai tambah perabot melalui proses acuan. Venir daripada bahagian dalaman buluh diaplikasikan kepada rekabentuk kerusi kereta dengan menerapkan elemen kontemporari dan elegan melalui proses validasi terhadap pengguna bagi melihat pandangan pengguna terhadap reka bentuk baru kerusi kereta daripada buluh. Hasil daripada proses validasi menunjukkan bahawa reka bentuk kerusi kereta daripada buluh ini memenuhi citarasa pengguna. II

Abstract Q3amboo is a plant that possesses unique yet valuable bonding with life and human culture, especially among Malaysian communities. Bamboo resources in Borneo could be located in the proximity ofun explored forest such as in Tambunan, Keningau and Ranau at about 3200 hectares. The veneer's physical properties ofa bamboo are waterproof, thin and easily bent. The veneer traditional extraction and production process that was pioneered by the Bidayuh community is known as 'Berapak' and it is applied to create and produce craft products measured 12 inches wide and 30 inches long. According to literature, veneer can be used as a laminated bamboo layer and moldedfurnitur, Thefocus ofthis research was to study the characteristics ofveneer's physical properties via BS 373:1957 method such as Compression parallel to grain, Static bending and Shear. This method is used to form materials through the process ofattaching veneer with paper sheet to obtain the appropriate size that can be inserted into a molding machine. The result confirmed that the bamboo veneer sheet can be joined together and shaped peifectly to serve as potential value-added molded furniture. Hence, veneer which was derivedfrom bamboo was applied to a car seat design using contemporary and elegance elements. From the validation process, the car seat design that is incorporated with veneer has successfully satisfied the targeted consumers. III

Pusat Khidmat MakJumat Akademik UNIVERSm MALAYSIA SARAWAK lsi KANDUNGAN PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT SENARAI RAJAH SENARAI JADUAL MUKASURAT I II III VI XI lsi Kadungan Bab 1 PENGENALAN 1.1 Pendahuluan 1.2 Spesies Buluh di Malaysia 1.3 Venir 1.4 Pemyataan Masalah 1.5 Persoalan Kajian 1.6 Objektif Bab 2 KAJIAN LEP AS 2.1 Pengenalan 2.2 Sifat Fizikal Pokok Buluh 2.2.1 Sifat Fizikal Buluh Lemang 2.2.2 Sifat Fizikal Buluh Betong 2.2.3 Sifat Fizikal Buluh Beting 2.2.4 Sifat Fizikal Buluh Semantan 2.2.5 Sifat Fizikal Buluh AurlBuluh Minyak 2.2.6 Sifat Fizikal Buluh Galah 2.2.6 Sifat Fizikal Buluh Gading 2.2.7 Rumusan spesies buluh 2.3 Sifat Fizikal Buluh. 2.4 Kegunaan Buluh Dalam Industri 2.4.1 Kegunaan Buluh Dalam Industri Perabot 2.4.2 Kegunaan Buluh Dalam Industri Pertanian 2.5 Proses penghasilan laminasi venir ke dalam acuan 2.5.1 Perabot berasaskan acuan 2.6 Reka Bentuk Kerusi Kereta 2.7 Kerangka teori 2.8 Kesimpulan I 2 6 7 8 8 9 9 12 14 16 18 20 22 24 26 28 29 30 32 33 34 36 38 43 IV

Bab 3 METODOLOGI 3.0 Pengenalan 44 3.1 Kaedah Kualitatif 44 3.2 Kaedah Kuantitatif 46 3.3 Proses Kajian 47 3.4 Kesimpulan 49 Bab 4 EKSPERIMEN DAN PROSES PENGHASILAN BAHAN BARU 4.0 Pengenalan 50 4.1 Pemprosesan Bahan Mentah 51 4.2 Mengkaji sifat fizikal 53 4.2.1 Mengubah Bentuk Bahan 55 4.3 Membentukkan bahan 62 4.4 Menghasilkan bahan barn 72 4.4.1 Proses 74 4.5 Kesimpulan 86 Bab 5 V AUDASI DAN REKABENTUKPRODUK AKHIR 5.0 Pengenalan 87 5.1 Lakaran awal produk 87 5.2 Perkembangan idea 97 5.3 Validasi produk 101 5.4 Validasi produk akhir 106 5.5 Rekabentuk produk akhir 108 Bab 6 KESIMPULAN 112 Rujukan Lampiran V

Senarai Rajah No. Rajah Tajuk Muka Surat Dab 1 1.1 Buluh Betong (Dendrocalamus as per) 4 1.2 Buluh Beting/Poring (Gigantochloa levis) 4 1.3 Buluh Lemang (Schizotachyum brahyladum) 5 1.4 Buluh Gading (Bambusa vulgaris var.striata) 5 1.5 Buluh Galah (Bambusa heterostachya) 5 1.6 Kaedah penghasilan venier kayu. 6 Dab 2 2.1 Struktur batang buluh 10 2.2 Keratan rentas batang buluh gading 11 2.3 Rumpun buluh lemang 11 2.4 Rebung buluh galah 11 2.5 Rumpun buluh lemang 13 2.6 Rumpun buluh lemang kuning 13 2.7 Keratan rentas buluh lemang 13 2.8 Rumpun buluh betong 15 2.9 Keratan rentas buluh betong 15 2.10 Rumpun buluh beting 17 2.11 Keratan rentas buluh beting 17 2.12 Rumpun buluh seman tan 19 2.13 Keratan rentas buluh semantan 19 2.14 Rumpun buluh aur/minyak 21 2.15 Keratan rentas buluh aur/minyak 21 2.15 Rumpun buluh galah 23 2.16 Keratan rentas buluh galah 23 2.17 Rumpun buluh gading 25 2.18 Keratan rentas buluh gading 25 2.19 Perabot daripada buluh 31 VI

2.20 Perabot daripada buluh 31 2.21 Kincir angin 32 2.22 Proses laminasi venir kedalam acuan 33 2.23 LeWchair rekaan Ray dan Charles Eames 35 2.24 Kurv chair rekaan Nienkamper 36 2.25 Kerusi kereta Skydeck rekaan Honda. 37 2.26 Kerusi kereta Prius rekaan Toyota. 37 2.27 Kerusi kereta Vision Ejjicientd Dynamics rekaan BMW. 37 2.28 Kerangka konsep 39 Bab 3 3.1 Proses kajian 47 Bab4 4.1 Proses eksperimen 50 4.2 Proses mengupas buluh menggunakan kaedah manual. 52 4.3 Proses mengukur panjang venir 53 4.4 Proses mengukur kelebaran venir 54 4.5 Proses mengukur ketebalan venir 54 4.6 Proses kompres venir 56 4.7 Papan laminasi daripada buluh 56 4.8 Grafhasil dapatan untuk ujian kekuatan Static Bending 57 4.9 Grafhasil dapatan untuk MOE (Modulus ofelasticity) 58 4.10 Sampel 3 lapisan laminasi buluh 59 4.11 Sampel laminasi buluh daripada venir buluh 59 4.12 Venir yang dimasukkan kedalam acuan 63 4.13 Hasil dapatan daripada eksperimen membentukkan venir secara 63 langsung 4.14 Proses memasukkan venir kedalam mesin mengukus 64 4.15 Venir yang dimasukkan kedalam acuan 65 4.16 Venir yang telah beijaya dibentukkan 65 4.17 Proses melekatkan kertas bersama venir 66 VII

4.18 Proses kompres venir bersama kertas 67 4.19 Hasil dapatan venir yang digamkan bersama kertas 67 4.20 Hasil dapatan tindak balas gam bersama kertas dan venir 68 4.21 Proses memasukkan venir yang dilekatkan bersama 69 kertas kedalam mesin mengukus 4.22 Proses memasukkan venir kedalam mesin acuan 69 4.23 Venir yang digamkan bersama kertas Glassin serta dibentukkan 70 4.24 Venir yang digamkan bersama kertas Sugar serta dibentukkan 70 4.25 Venir yang digamkan bersama kertas Trasing serta dibentukkan 71 4.26 Venir yang digamkan bersama kertas Tyvex serta dibentukkan 71 4.27 Proses penghasilan laminasi kayu 73 4.28 Kerangka proses menghasilkan bahan baru 74 4.29 Proses memotong venir 75 4.30 Venir yang disusun diatas kepingan pap an 76 4.31 Proses melekatkan maskin tape dibahagian tepi venir 76 4.32 Proses menyapukan gam diatas venir 77 4.33 Proses mekatkan kertas diatas permukaan venir 78 4.34 Proses menggelek 78 4.35 Proses mengapitkan kertas bersama venir 79 4.36 Kepingan papan yang telah diapit menggunakan apit G 80 4.37 Proses membuka kepingan pap an serta venir 80 4.38 Kepingan kertas Tyvex serta venir yang dilekatkan secara melintang 81 4.39 Kepingan kertas Tyvex serta venir yang dilekatkan secara menegak 81 4.40 Proses menyapukan gam untuk dimasukan kedalam mesin acuan 82 4.41 Proses melekatkan dua kepingan venir sebelum dimasukkan 83 kedalam mesin acuan 4.42 Proses memasukkan kepingan venir kedalam mesin acuan 84 4.43 Kepingan venir dimampatkan 84 4.44 Venir daripada bahagian dalaman buluh yang telah siap dibentukkan 85 VIII

Bab5 5.1 Lakaran idea pada bahagian penyandar pada pandangan 89 hadapan. 5.2 Lakaran idea pada bahagian ternpat duduk pada pandangan 90 atas. 5.3 Lakaran idea kerusi kereta yang diaplikasikan kepada 91 rekabentuk dalarnan kereta. 5.4 Lakaran reka bentuk 3 dirnensi kerusi kereta yang diaplikasikan kepada reka bentuk dalarnan kereta. 5.5 Lakaran figura rnanusia serta rekabentuk kerusi kereta pada pandangan 92 sisi. 5.6 Reka bentuk pelaras pada kerusi kereta. 94 5.7 Reka bentuk tahap rnelaras kerusi kereta 94 5.8 Kaedah untuk rnelaraskan kerusi 95 5.9 Rekabentuk kerusi acuan yang diaplikasikan kepada rekabentuk 96 kerusi kereta. 5.10 Ukuran rekabentuk kerusi kereta pandangan hadapan. 96 5.11 Ukuran rekabentuk kerusi kereta pandangan sisi. 97 5.12 Ujian bentuk tubuh badan rnanusia pada bahagian penyandar 98 5.13 Ujian bentuk tubuh badan rnanusia pada bahagian ternpat duduk 98 5.14 Rekabentuk perkernbangan idea bahagian penyandar 99 5.15 Rekabentuk perkernbangan idea bahagian ternpat duduk 100 5.16 Graf hasil dapatan validasi rekabentuk penyandar kerusi kereta 102 5.17 Graf Analisa Kornponen Prinsipal (PCA) untuk rekabentuk penyandar 103 5.18 Graf hasil dapatan validasi rekabentuk ternpat duduk kerusi kereta 104 5.19 Graf Analisa Kornponen Prinsipal (PCA) untuk rekabentuk ternpat duduk 105 5.20 Rekabentuk akhir kerusi kereta daripada buluh 106 5.21 Graf validasi rekabentuk akhir kerusi kereta daripada buluh 107 5.22 Rekabentuk akhir kerusi kereta daripada buluh pandangan hadapan 108 5.23 Rekabentuk akhir kerusi kereta daripada buluh pandangan sisi 109 IX

5.24 Rekabentuk akhir kerusi kereta daripada buluh pandangan dalaman kereta 110 5.25 Kajian ergonomik pandangan sisi 110 5.26 Kajian ergonomik pandangan belakang III Bab6 6.1 Lakaran cadangan reka bentuk mesin menghasilkan venir buluh 113 6.2 Papan laminasi daripada venir buluh 114 x

Senarai Jadual No. Tajuk Muka Jadul Surat Bab 1 1.1 lenis-jenis buluh di Malaysia serta kegunaannya 3 Dab 2 2.1 Rumusan spesies buluh di Malaysia 26-27 2.2 Kata kunci 38 Dab 4 4.1 Eksperimen membentukkan papan laminasi 55-56 4.2 ladual hasil dapatan untuk ujian kekuatan Lengkungan statik. 57 4.3 ladual hasil dapatan untuk ujian kekuatan mampatan. 60 4.4 ladual hasil dapatan untuk ujian kekuatan Ricih. 61 4.5 MOE spesies kayu dalam kumpulan 7. 61 4.6 Pembentukkan bahan secara langsung. 63 4.7 Pembentukkan bahan melalui proses mengukus. 64-65 4.8 Proses melekatkan venir bersama kertas. 66-68 4.9 Pembentukkan venir yang dilekatkan bersama kertas. 68-71 XI

BAB 1: PENGENALAN 1.1 Pendahuluan Buluh sarna ada ditanam atau tumbuh meliar mempunyai hubung kait yang rapat dalam kehidupan dan kebudayaan penduduk di Asia khususnya dalam kalangan masyrakat luar Bandar. Buluh pada suatu ketika dahulu dianggapsebagai rumpai, musuh tanaman lain dan tidak bennanfaat kini sedang mengalami dimensi baru dan dipandang sebagai khazanah hutan yang berharga kepada pembangunan ekonomi masyarakat dan negara. Selain itu, penanaman buluh telah dilaksanakan atau diusahakan ke arah penghasilan bahan mentah dalam konteks skala besar iaitu sektor perladangan. Pengunaan buluh turut menjadi bahan gubahan utuk ruang dalaman kediaman dan seni bina lanskap. Kini buluh tidak lagi dipandang hanya sebagai khazanah berharga di hutan malahan buluh juga telah ditanam di ladang (Kamaruddin, 2009). Buluh adalah salah satu hadiah alam paling berharga- untuk manusia dan juga merupakan hasil hutan yang berguna. Potensi buluh boleh dimanfaatkan untuk penduduk luar bandar dan penduduk bandar. Buluh juga merupakan salah satu hasil hutan yang digunakan oleh manusia sejak zaman dahulu untuk pelbagai kegunaan seperti membina rumah, pembinaan bumbung, rakit, perabot dan sebagainya (Kasim, 2006). Pada tahun 2010, bersempena dengan tahun kreatif dan inovasi, Presiden Pertubuhan Kreativiti dan Inovasi Malaysia (MACRI). Datuk Ghazi Sheikh Ramli telah mempromosikan kegunaan buluh secara optimum dalam penghasilan kereta sejajar usaha kerajaan Malaysia membangunkan teknologi hijau serta menggalakan penyelidik untuk menjalankan kajian

terhadap buluh dan membina prototaip yang dapat dikomersilakan keperingkat antarabangsa (Kadir, 20 I 0). Menurut Datuk Ghazi Skeikh Ramli buluh merupakan tumbuhan rumput yang paling cepat membesar iaitu mengambil masa antara tiga hingga lima tahun sahaja. Selain itu, buluh juga mempunyai kekuatan yang lebih besar berbanding kayu sekiranya melalui proses pengawetan yang tepat dan iajuga mampu menjadi lebih kuat berbanding besi (Kadir, 2010). 1.2 Spesies Buluh di Malaysia Othman, Mohmod, Liese, & Haron (1995) menyatakan buluh tergolong dalam keluarga rumput 'Gramineae', sarna seperti lalang, jagung dan padi. Buluh kemudiannya terbentuk dalam kumpulan 'Bambuseae' daripada subkeluarga 'Bambusoideae '. Tanaman ini boleh didapati di kawasan tertentu seperti kawasan bukit-bukau dari paras laut hingga ke paras 1000 meter. Buluh dirian asli yang tumbuh di dalam hutan hidupan meliar setelah kawasan tersebut dibalak. Dengan terbukanya silara pokok asal, cahaya matahari yang ada menggalakkan buluh tumbuh dengan meluas (Mohamed, 1998). Malaysia mempunyai lebih kurang 70 spesies buluh, 45 spesies tersebut merupakan spesies tempatan yang tumbuh secara semulajadi di kawasan hutan asli atau hutan selepas pembalakan. Hampir semua buluh yang terdapat di kawasan tropika adalah daripada jenis simpodial iaitu tumbuhan berumpun. Daripada 70 spesies yang terdapat di Malaysia terdapat 30 spesies di Sabah dan 20 spesies di Sarawak iaitu kira-kira 329 000 hektar ke seluruhannya (Kamaruddin, 2009). 2

ladual 1.1: lenis-jenis buluh di Malaysia serta kegunaannya (Kamaruddin, 2009). Nama tempatan Nama sains Kegunaan Buluh duri Bambusa blumeana Pencungkil gigi, perabot, I alat muzik. Buluh galah Bambusa heterostachya, Galah, bingkai, pencucuk sate. Buluh minyak Bambusa vulgaris Hiasan, pengcungkil gigi I Buluh gading Bambusa vulgaris var.striata I' Hiasan Buluh betong Dendrocalamus as per Perabot, bahan dalam pembuatan bangunan. Buluh semantan Gigantochloa scortechinii Kraf tangan, colok. I Buluh beting Gigantochloa levis Sebagai makanan (rebung), penyepit. Buluh tumpat Gigantochloa ligulata Bingkai, tiang penyokong tanaman sayuran. Buluh beti Gigantochloa wrayi Kraf tangan, pengcungkil gigi,pencucuk sate. Buluh semeliang Schizotachyum grande Bingkai Buluh lemang I Schizotachyum brahyladum Kraftangan, masakan seperti lemang Buluh telurlbuluh dinding Schizotachyum zollingeri I Kraftangan ~ 3

Jenis-jenis buluh yang biasa terdapat di Sabah adalah Dendrocalamus asper (Buluh Betung), 'Gigantochloa levis' (Buluh Poring), 'Dinochloa ', 'Schizostachyum brachycladum' (Buluh Lemang), dan 'Bambusa vulgaris' (Buluh Temalang). Anggaran buluh yang terdapat di Sabah kira-kira 37.42 juta batang buluh (6 jutalbatang). Sebahagian besar spesies buluh terdapat ditepi sungai, hutan dataran rendah serta lereng bukit dan puncak bukit (Chi a & Tangah, 2006). Rajah 1.1: Buluh Betong 'Dendrocalamus asper' Rajah 1.2: Buluh BetinglPoring 'Gigantochloa levis ' 4

Rajah 1.3: Buluh Lemang 'Schizotachyum brahyladum ' Rajah 1.4: Buluh Gading 'Bambusa vulgaris var.striata' Rajah 1.5: Buluh Galah (Bambusa heterostachya). 5

1.3 Venir Venir merupakan lembaran kayu nipis yang dibelah, dikupas atau dihiris daripada log. Terdapat tiga kaedah yang digunakan utuk menghasilkan venir iaitu Pemotongan secara putaran, Hirisan menegak dan Hirisan suku. Hirisan secara putaran adalah kaedah pemotongan venir yang biasa digunakan dalam industri pembuatan papan lapis. Apabila log berputar melawan pisau tajam venir akan terkupas daripada log yang sama seperti kaedah menarik kertas daripada rol. Hirisan menegak adalah kaedah pemotongan venir seperti menghiris kentang. Log pertama dihiris menjadi heksagon (enam sisi) dan kemudiannya terbahagi kepada dua bahagian. Setiap bahagian dipanggil 'flitch ', 'Flitch' bergerak turun naik terhadap pisau dan venir akan terpotong. Hirisan suku adalah kaedah penghasilan venir yang mahal. Kaedah hirisan suku juga menggunakan mesin yang sama dengan hirisn menegak Namun dalam penghasilan hirisan suku, log daripada segi enam ini berpusat ditengah sebelum venir ini dipotong (Feirer, J. L. 1984). ~ ~ ~. KNIP'E IS STATIONAItY IN ALL PROCES" l~ ~~ ~ Rajah 1.6: Kaedah penghasilan venir Iwyu. (Feirer, 1984) 6

1.4 Penyataan Masalah Walaupun terdapat pelbagai produk daripada buluh yang terdapat di pasaran, namun masih terdapat masalah dari aspek tertentu seperti: a) Sesetengah komponen kereta terpaksa di import daripada luar negara terutamanya daripada negara pengeluar kereta terkemuka. Menurut Datuk Ghazi Sheikh Ramli banyak bahagian penting pada kereta terpaksa diimport dari luar negara, sedangkan Malaysia mampu tampil dengan kepakaran sendiri melalui sumber-sumber yang boleh diinovasikan termasuklah buluh (Kadir, 2010). b) Penghasilan perabot daripada buluh lebih tertumpu daripadajenis buluh yang tebal dan tua. Menurut Kamaruddin (2009) kebanyakan buluh yang digunakan untuk menghasilkan barangan terdiri daripada jenis batang buluh yang tidak mudah patah dan mempunyai daya ketahan yang tinggi dan buluh yang digunakan hendaklah yang cukup tua. Hal ini membuktikan bahawa buluh yang nipis dan muda tidak sesuai untuk dijadikan sebagai perabot yang bermutu. Buluh yang biasa digunakan dalam industri pembuatan perabot adalah buluh betong (Dendrocalamus asper) kerana sifat fizikalnya yang tebal dan kuat. c) Kurangnya pengolahan terhadap reka bentuk yang menggunakan bahan daripada buluh. Menurut Rahman (2011) menyatakan pengusaha industri buluh mengusahakan industri ini secara kecil-kecilan menggunakan kaedah tradisional dan reka bentuk perabot daripada buluh lebih tertumpu pada bentuk asal buluh tersebut. 7

1.5 Persoalan Kajian Penyelidik telah menyenaraikan beberapa persoalan dalam menjalankan kajian iaitu: a) Bagaimanakah venir daripada buluh ini dihasilkan? b) Bagaimanakah sifat fizikal bahan dan kaedah untuk membentukkan bahan? c) Adakah bahan baru dapat diaplikasikan kepada nilai tambah perabot? d) Adakah reka bentuk produk baru daripada buluh diterima oleh pengguna? 1.60bjektif Penyelidikan ini tertumpu kepada menghasilkan bahan baru daripada venir buluh serta mereka bentuk perabot yang berasaskan acuan. Terdapat beberapa objektif kajian yang telah dikenal pasti untuk mencapai matlamat kajian iaitu: a) Mengkaji proses penghasilan venir daripada buluh secara tradisional. b) Menguji sifat fizikal venir buluh dari segi sifat fizikalnya seperti ketahanan, lenturan dan tekanan terhadap bahan serta menjalankan ujian membentukan bah an menggunakan kaedah acuan. c) Merekabentuk produk baru daripada venir buluh supaya mempunyai fungsi dan nilai tambah dalam industri penghasilan perabot. d) Menilai reka bentuk rekaan dengan menjalankan proses validasi terhadap pengguna menggunakan kaedah perbezaan semantik. 8

BAB 2: SOROTAN KAJIAN 2.1 Pengenalan Didalam bab so rotan kajian, penyelidik menerangkan beberapa tajuk kecil iaitu sifat fizikal buluh, kegunaan buluh dalam insdustri, papan laminasi buluh serta perabot melalui proses acuan. Pengkaji menerangkan beberapa kajian yang telah dijalankan sebelum ini untuk dijadikan sebagai paduan dalam menjalankan kajian 2.2 Morfologi Pokok Buluh. Kamaruddin, (2009) menyatakan bentuk rumpun buluh tetjadi daripada dua jenis sistem pertumbuhan iaitu sistem rizom simpodium dan sistem rizom monodium. Jenis simpodium mempunyai rumpun yang menghasilkan batang buluh yang banyak, rapat dan berbongol-bongol. Buluh di negara tropika biasanya mempunyai jenis buluh simpodium manakala di negara beriklim sederhana, buluh terdiri daripada jenis monodium. Bagi jenis monodium, buluh berbentuk rumpun yang menjalar dan mengeluarkan satu batang buluh sahaja bagi setiap mata tunas rizom. Selain itu, sesuatu jenis buluh boleh juga dikenal melalui bentuk rumpun buluh. 9